Film Fest Gent 2012: Festival op zoek naar een nieuwe identiteit

THE BROKEN CIRCLE BREAKDOWN

Voor de zomer zag het er even slecht uit voor het ‘Internationaal Filmfestival van Vlaanderen Gent’. Na een negatief preadvies leek de subsidiekraan dicht te gaan met alle gevolgen van dien. Maar het horrorscenario werd ingeruild voor een verhaal met happy end zodat de 39ste festivaleditie probleemloos van start kan gaan op 9 oktober.

Uitpakken met een nostalgische festivalaffiche – een zwart-wit beeld van Robert Mitchum en Jane Greer uit de 1947 film noir Out of the Past – in een jaar dat artistiek directeur Patrick Duynslaegher tijdens de persconferentie woensdag omschreef als “sleuteljaar van de digitale evolutie” lijkt paradoxaal.

OUT OF THE PAST

Maar ondanks de vertoning van klassiekers zoals Vertigo (Hitchcock) en Landscape in the mist (Angelopoulos) en een eerbetoon aan de iconische (en tragische) actrice Romy Schneider (met een expo in het Caermersklooster die loopt van 12 oktober tot 13 januari) houdt het festival zich ver van een in melancholie gedrenkte ‘vroeger was alles beter’ sfeer. Terwijl anderzijds de definitieve doorbraak van digitale cinema niet leidt tot hoera-kreten. Ook al toonde Duynslaegher zich blij dat de Gentse arthouses Sphinx en Studio Skoop op de digitale trein zijn gestapt.

De organisatoren – die hun persconferentie niet opluisterden met blitze filmpjes maar met Ozark Henry aan de piano – doen echter hun best om de aandacht te vestigen op wat voor hen de essentie is. Beelden, verhalen en emoties; kortom, film. En dus niet de strijd tussen filmstrookjes en digitale bestanden. “We moeten trouwens het belang van de dragers ook niet overschatten” relativeerde Duynslaegher.

Een feest met een nieuwe identiteit

Zoals elk jaar werd het festival omschreven als een feest voor filmliefhebbers dat de vinger aan de pols van de actuele wereldcinema houdt. Maar het is duidelijk dat dit feest zowel een nieuwe adem als een nieuwe identiteit zoekt. De voorbije jaren trachtte het Filmfestival Gent iedereen te plezieren via enerzijds een trits rode loper-evenementen en anderzijds een karrenvracht films. Maar glamour bleek moeilijk te creëren en overdaad schaadt wanneer een festival geen ‘smoel’ heeft.

Daarom wordt het geweer nu van schouder veranderd. Gent zal niet platgelopen worden door buitenlandse sterren en de Competitie krijgt een upgrade waardoor de ‘Previews’ sectie (met Cannes-titels zoals Gouden Palmwinnaar Amour van Haneke, Beyond the Hills van Cristian Mungiu, Killing them Softly van Andrew Dominik en Camera d’Or-winnaar Beasts of the Southern Wild van Benh Zeitlin) minder aandacht krijgt.

Bedoeling is films zoals Captive (Brillante Mendoza), For Ellen (So Yong Kim), In Another Country (Sang-soo Hong) en Après Mai (Olivier Assayas) in de woorden van Duynslaegher “beter in de markt te zetten”. Een andere manier om te zeggen dat de sectie tot hiertoe wat werd weggemoffeld en meer gericht was op het eigen cinefiele imago dan op het publiek. Deze opwaardering is echter vooral een middel om het Filmfestival Gent tot het kransje van internationaal ernstige genomen festivals te laten doordringen. Een werk van lange adem.

THE BROKEN CIRCLE BREAKDOWN

De zoektocht naar een nieuwe identiteit loopt ook via een lokale verankering. Nooit speelden er zoveel nieuwe Vlaamse en Belgische films in Gent als dit jaar. Het festival opent met The Broken Circle Breakdown van De helaasheid der dingen-regisseur Felix van Groeningen en vertoont verder o.m. nog Kid van Fien Troch, Offline van Peter Monsaert, Dave van Wim Reygaert, La cinquième Saison van Peter Brosens & Jessica Woodworth en Le Monde nous appartient van Stephan Streker (ijzersterk én met muziek van Ozark Henry).

Het is duidelijk dat Gent hiermee repliceert op de poging van het concurrerende Filmfestival van Oostende om het alleenrecht op een Vlaams imago te claimen. Sinds de Vlaamse films het goed doen bij het publiek (en dat was ooit anders) is werk van eigen bodem ‘sexy’ geworden. Vandaar dat de nieuwe identiteit van het Filmfestival Gent Vlaams kleurt.

Tegelijk wordt echter ook buiten de grenzen gekeken. ‘Out of the box’ gekleurd, om een nieuwe sectie te parafraseren. In navolging van het rond Amerikaanse cinema draaiende Franse Festival van Deauville stelt Gent ook interessante televisiefilms (Hemingway & Gellhorn van Philip Kaufman) en pilots van tv-reeksen (‘Boss’, ‘The Newsroom’) voor. Onder het motto “soms wordt de betere cinema voor het kleine scherm gemaakt”.

De grootste odyssee door de filmgeschiedenis

Gent vertoont tevens een pak minder bekende films onder de noemer ‘Official Selection’ (o.m. het fraaie Kazakse Student, het naturalistische Gimme the Loot en de nieuwe Errol Morris Tabloid), documentaires over kunstenaars (van Ai Weiwei over Ingmar Bergman tot Jerry Lewis) en muzikale films (sectie ‘Eye Tunes’ met The Girls in the Band, The Punk Syndrome en Searching for Sugar Man).

Voor de die hard fans zijn er films over film (o.m. de documentaire Golden Slumbers over de Cambodjaanse cinema). Buitenbeentje daarbij is het unieke The Story of Film: An Odyssey van Mark Cousins. Een vijftien uur durende les filmgeschiedenis opgevat als een liefdesbrief aan de cinema.

“Ik wilde de filmgeschiedenis niet vertellen als een commercieel of een economisch verhaal,” zegt Cousins, “geen geschiedenis van kassuccessen en filmsterren. Toen heb ik gekeken waar ik als filmmaker en filmliefhebber zelf het meeste in geïnteresseerd ben, en dat zijn licht, passie en innovatie; de liefde voor het medium en het vermogen om zichzelf te blijven ontwikkelen, met verrassende resultaten”.

Cousins wil met zijn mega-werk de filmgeschiedenis hertekenen. Minder gecentreerd op Hollywood en meer het resultaat van kruisbestuivingen en het werk van outsiders want “de grote innovaties kwamen vaak van mensen uit de marge. Mensen met een visie. Dat moeten we prijzen en ontsluiten voor het grote publiek. Hollywood zorgt wel voor zichzelf”. Voor deze marathon, die doorgaat in KASK Cinema, blokkeer je best 10 en 11 of 15 en 16 oktober in je agenda. En dat is in dit geval letterlijk te nemen.

Parallel met het klassieke festival loopt in Kunstencentrum Vooruit ook het ‘Almost Cinema’ programma. Blikvanger daar is de tentoonstelling die draait rond werk van de Brugse kunstenaar Lawrence Malstaf maar ook het ‘Pending Vote’ experiment (een interactief politiek geladen spektakel) en het Film Noir concert van gitarist Marc Ribot beloven interessant te worden.

CAESAR MUST DIE

Enkele eigenzinnige tips naast het evidente Amour van Michael Haneke? Het omstreden gijzelingsdrama Captive van de Filipijnse cineast Brillante Mendoza. De studie in psychologische terreur Compliance (Craig Zobel). De filmische koortsdroom Beasts of the Southern Wild (Benh Zeitlin) over het moeilijke overleven in de moerasgebieden van Louisiana. Het contemplatieve Russische oorlogsdrama In the Fog (Sergei Loznitsa). De gevangenisfilm annex Shakespearre-prent Caesar must die van Paolo en Vittorio Taviani. Ulrich Siedls ontmaskering van sekstoerisme Paradies: Liebe. Jonathan Demme’s documentaire Neil Young Journeys. En Le Monde nous appartient, een noodlotsdrama dat speelt in een apocalyptisch Brussel.

IVO DE KOCK

(Artikel verschenen bij DeWereldMorgen.be, 29 september 2012: Film Fest Gent)

VERTIGO